Interview met Cosmo Schuurmans, Partner bij EBBEN Partners. Cosmo is een specialist in advies aan woningcorporaties. We spraken met hem over de ‘controlfunctie’ en de opzet van een Circle van en voor Controllers van corporaties (CCC). Zoals bekend is sinds 2017 de ‘controlfunctie’ een verplichting voor woningcorporaties met minimaal 2.500 woningen. Eerst even wat achtergrond, omdat dit van belang is voor de context. 

Controlfunctie bij woningcorporatie

Op 5 april 2018 heeft de Autoriteit Woningcorporaties de uitkomsten van de uitgevoerde governance-inspecties 2017 gepubliceerd. Ten aanzien van de ‘controlfunctie’ blijkt hieruit het volgende:

• De inrichting van de controlfunctie en van het risicomanagement blijkt een belangrijk aandachtspunt;
• De inhoud van de controlfunctie is bij een aantal corporaties nog in ontwikkeling;
• De Raden van Commissarissen zouden (nog) meer gebruik kunnen maken van de controller.

Cosmo Schuurmans: “De uitkomsten tonen aan dat er beweging in moet komen en dat er wat gedaan kan worden aan de effectiviteit van de controllers. Daarom gaan wij samen met Piet Klop van Public Values en het Risk & Compliance Platform de Circle opzetten voor controllers en interne auditors binnen de corporaties. Het doel is om hen te ondersteunen met de invulling van hun rol door onderwerpen voor audits aan te reiken en in het vervolgtraject praktische tips en hulpmiddelen met ze te delen. Voor de onderwerpen is de publicatie van de hot topics voor 2018 van het Instituut van Interne Auditors (IIA) en de publieke managementletter voor woningcorporaties van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) gehanteerd. Tijdens de conferentie van het Europese Institute van Internal Auditors in Bazel, Zwitserland werd op 21 september 2017 het rapport “Risk in Focus, hot topics for internal audit 2018” gepresenteerd.”

Negen hot topic voor internal audit

De negen hot topics die uit het rapport naar voren kwamen, zijn:

1. GDPR en de uitdaging van gegevensbeveiliging
2. Cybersecurity: op weg naar volwassenheid
3. Tempo van innovatie
4. Complexiteit van regelgeving en onzekerheid
5. Politieke onzekerheid: Brexit en ander onbekende gebeurtenissen
6. Leveranciersrisico’s en 3rd party assurance
7. Het cultuurenigma
8. Bemensing: voorbereiden op de toekomst
9. Ontwikkelen van de internal auditfunctie

Tot welke maatregelen voor woningcorporaties leidt dit?

Vertaald naar de corporatiesector zijn volgens Schuurmans de volgende onderwerpen van belang:

1. Gegevensbeveiliging en implementatie van de AVG
2. Cybersecurity
3. Aanpassen voorraad met energetische maatregelen en gasloze woningen
4. Compliant zijn met wet- en regelgeving
5. “Tone at the top”, gedrag, bedrijfscultuur en soft controls
6. Meer toegevoegde waarde van interne audits op het gebied van governance, risicomanagement en interne beheersing.

Publieke managementletter woningcorporaties

In juni 2017 is door de NBA de publieke managementletter voor woningcorporaties met de titel ‘Sociale huur, professioneel bestuur’ uitgebracht. Hierin worden vijf belangrijke signalen belicht:

1. Strategie volop in de steigers
2. Risicomanagement nog werk in uitvoering
3. Opeenstapeling in verantwoording en controle
4. Data even belangrijk als stenen
5. Bestuurlijke verantwoording onderbenut

Cosmo Schuurmans vat het voor ons als volgt samen en noemt ook de aanbevelingen. “Maatschappelijke inzet, professionele vastgoedsturing, optimalisatie van kasstromen en samenwerking met andere partijen worden cruciaal. Risicomanagement vormt een belangrijk beheersinstrument voor corporaties. Corporaties moeten aandacht hebben voor maatschappelijke risico’s en de kwaliteit van hun informatie. De eisen voor verantwoording en controle zijn de laatste jaren toegenomen; stroomlijning en focus op de toekomst kunnen hierbij helpen. Databeheer en dataverwerking behoren steeds meer tot de kern van de bedrijfsvoering, terwijl risico’s van cyber crime toenemen. Al deze ontwikkelingen vragen om een transparante bestuurlijke verantwoording en een bijpassende rol van de accountant.”

Focus auditplan 2019

Een combinatie van de hot topics van IIA en de signalen vanuit de NBA en zijn eigen, jarenlange expertise hebben geleidt tot de volgende hot topics voor het auditplan voor woningcorporaties, dat door Schuurmans ontwikkeld is. Hij pikt er één uit om toe te lichten:

Transitieprogramma vastgoedvoorraad
• Hoe bewaakt men dat het transitieprogramma aansluit bij noodzaak en behoeften?
• Hoe bewaakt men dat het transitieprogramma wordt gerealiseerd binnen planning en budget?
• Hoe worden de kasstromen van de projecten beheerst en hoe bereken je een goede IRR?
• Hoe zorgt men ervoor dat het onderhoud reëel wordt ingeschat, ook in de meerjarenramingen?.

Maar niet alleen dat, ook andere issues zullen in de Controllers Circle Corporaties (CCC) aan bod komen, zoals de governance structuur, het risicomanagement, gegevensbeveiliging en cybersecurity en last but not least de compliance issues rond wet- en regelgeving.

Cosmo Schuurmans: “De hierboven genoemde onderwerpen willen we graag inbrengen in de Circle om vervolgens dit met de deelnemers te bespreken. In terugkerende bijeenkomsten kunnen de hot topics verder belicht en uitgediept worden. Best practices in de sector worden gedeeld. Binnen de Circle zal de aanpak worden besproken om deze hot topics te auditen. Ook kunnen resultaten uit de audits met elkaar besproken worden.”

Bron: Risk & Compliance – Michel Klompmaker