03 jul Juridisch: Spreekplicht vertrouwenspersonen

Wanneer de vertrouwenspersoon toch moet spreken

De vertrouwenspersoon die in gesprek gaat met een vertrouwenzoekende belooft vertrouwelijkheid: zonder toestemming van de vertrouwenzoekende zal de vertrouwenspersoon niet met anderen delen wat zij of hij verneemt vanuit de functie van vertrouwenspersoon. Deze vertrouwelijkheid is nodig, omdat dit de kern is van de taak van een vertrouwenspersoon.
Toch zijn er – uitzonderlijke – situaties waarin eenieder verplicht is om aangifte te doen bij de politie als hij/zij verneemt omtrent bepaalde, zeer ernstige, misdrijven. Het gaat globaal gezegd om:

• misdrijven “tegen het leven gericht”, zoals moord of terroristische aanslagen, maar ook verkrachting;
• misdrijven waarbij de veiligheid van Nederland in gevaar komt of contact met een buitenlandse macht met het oog op het plegen van vijandelijkheden.

De verplichting om aangifte te doen geldt niet voor functionarissen die een verschoningsrecht hebben, zoals advocaten en artsen. Er is nog geen duidelijkheid over of een vertrouwenspersoon zich kan beroepen op verschoningsrecht, omdat zo’n zaak nog niet eerder voor de rechter is geweest. Daarom raden we vertrouwenspersonen aan om – als je in je functie van vertrouwenspersoon informatie krijgt over een misdrijf als hierboven vermeld – juridisch advies te vragen, bijvoorbeeld aan de interne jurist van je organisatie.
Algemene meldingsplichten die gelden voor iedereen in de organisatie (bijvoorbeeld als je weet dat een collega een belangrijke interne regel overtreedt of het meewerken aan een intern onderzoek naar een mogelijke misstand) gelden niet voor de vertrouwenspersoon. Tegenover de organisatie heb je als vertrouwenspersoon het recht om te zwijgen. Dat geldt alleen voor informatie die je in de functie van vertrouwenspersoon verneemt, niet voor zaken die de vertrouwenspersoon toevallig opvangt. Deze informatie is immers niet verkregen bij het uitoefenen van de functie.

Bernadette van Leeuwen, jurist bij Liance Legal

Maak kennis met de vertrouwenspersonen van Emtrust.